Έκτοπη Κύηση

Τι είναι η έκτοπη κύηση;

Η έκτοπη κύηση είναι αυτή που αναπτύσσεται εκτός της κοιλότητας της μήτρας (ενδομήτριο).

Η συχνότητα εμφάνισής της είναι περίπου 1 στις 90 εγκυμοσύνες (1.1%).

Γυναίκες που είχαν στο παρελθόν μια έκτοπη κύηση διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

Σε μια τέτοια κατάσταση η κύηση δεν μπορεί να διασωθεί, ενώ μπορεί να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία της γυναίκας.

Σε μια κανονική κύηση το γονιμοποιημένο ωάριο μετακινείται από τη σάλπιγγα στην κοιλότητα της μήτρας (ενδομήτριο), όπου το έμβρυο αναπτύσσεται και μεγαλώνει. Εάν αυτό δε συμβεί, το γονιμοποιημένο ωάριο μπορεί να εμφυτευτεί και να αρχίσει να αναπτύσσεται εκτός της μήτρας και να οδηγήσει σε έκτοπη κύηση.

Μία έκτοπη κύηση δύναται να είναι απειλητική για τη ζωή, διότι μπορεί να αυξηθεί σε μέγεθος, να υποστεί ρήξη και να προκαλέσει εσωτερική αιμορραγία.

Οι περισσότερες έκτοπες κυήσεις αναπτύσσονται εντός της σάλπιγγας (σαλπιγγική έκτοπη κύηση), αλλά σπάνια (3 με 5 στις 100 έκτοπες) μπορεί να εμφανιστούν και σε άλλα σημεία.

Παρακάτω βλέπουμε μερικά από αυτά τα σημεία:

Τι είναι η κύηση αγνώστου εντοπίσεως (Pregnancy of Unknown Location – PUL);

Κύηση αγνώστου εντοπίσεως (PUL) είναι μια κατάσταση κατά την οποία έχουμε θετικό test εγκυμοσύνης αλλά δεν εντοπίζεται ο σάκος κύησης στον υπερηχογραφικό έλεγχο.

Αυτό μπορεί να συμβαίνει για 3 πιθανούς λόγους:

• Μπορεί να έχετε μια φυσιολογική κύηση εντός της μήτρας, αλλά να είναι αρκετά νωρίς ώστε να είναι ορατή στον υπέρηχο
• Μπορεί να έχετε αποβάλει, αλλά το test κύησης δύναται να παραμένει θετικό για μέχρι και 2 με 3 εβδομάδες μετά την αποβολή
• Μπορεί να έχετε μια έκτοπη κύηση

Η αβεβαιότητα για την πορεία της εγκυμοσύνης σας μπορεί να είναι πολύ στρεσογόνος για εσάς και τις οικογένειές σας, καθώς μερικές φορές χρειάζεται χρόνος ώστε να καταλήξουμε στη σωστή διάγνωση πριν συζητήσουμε για τις θεραπευτικές επιλογές.

Σε περίπτωση PUL, συστήνουμε συστηματική μέτρηση της β-χοριακής γοναδοτροπίνης και διενέργεια υπερήχων, πάντα βασιζόμενοι στα κλινικά συμπτώματα της γυναίκας.

Ποια είναι τα συμπτώματα μιας έκτοπης κύησης;

Κάθε γυναίκα επηρεάζεται διαφορετικά από μία έκτοπη κύηση. Μερικές δεν έχουν καθόλου συμπτώματα, κάποιες έχουν ελάχιστα, ενώ άλλες έχουν περισσότερα και ίσως πιο έντονα.

Η πλειοψηφία των γυναικών εμφανίζουν συμπτώματα κατά την 6η εβδομάδα κύησης (δηλαδή περίπου μετά από 2 εβδομάδες καθυστέρησης της περιόδου). Ενδέχεται επίσης να μη γνωρίζεται ότι είστε έγκυος, εάν έχετε ακανόνιστες περιόδους ή είστε υπό αντισύλληψη η οποία έχει αποτύχει.

Τα συμπτώματα ποικίλουν πάρα πολύ και για αυτόν το λόγο δεν είναι πάντα εύκολο στο να καταλήξουμε στη διάγνωση της έκτοπης κύησης.

Τα συμπτώματα αυτά δύναται να περιλαμβάνουν:

• Πόνο χαμηλά στην κοιλιακή χώρα. Μπορεί να ξεκινήσει αιφνιδίως ή να αναπτύσσεται σταδιακά ανά ημέρα. Επίσης ενδέχεται να αφορά μόνο τη μια πλευρά της κοιλιάς.
• Κολπική αιμορραγία. Μπορεί να εμφανιστεί ως σταγονοειδής αιμορραγία ή ίσως και πιο βαριά, η οποία όμως διαφέρει από μια κανονική περίοδο.
• Πόνο στην περιοχή του ώμου. Αυτού του είδους ο πόνος προκαλείται από την ύπαρξη αίματος στην κοιλιά και είναι ένα σημάδι ότι η κατάσταση χειροτερεύει. Είναι μόνιμος πόνος και ίσως να γίνεται χειρότερος όταν ξαπλώνετε.
• Γαστρεντερικές διαταραχές. Μπορεί να υπάρχει διάρροια ή πόνος κατά τις κενώσεις.
• Εντονότατο κοιλιακό πόνος με ή χωρίς γενική κατάρρευση. Εάν υπάρχει ρήξη της σάλπιγγας προκαλείται εσωτερική αιμορραγία που ίσως προκαλέσει οξύ κοιλιακό άλγος ή ακόμα και γενική κατάρρευση. Σε σπάνιες περιπτώσεις η κατάρρευση μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι έκτοπης κύησης και αποτελεί μια άκρως επείγουσα κατάσταση.

Πότε έχω αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσω έκτοπη κύηση;

Οποιαδήποτε σεξουαλικώς ενεργή γυναίκα κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής της ηλικίας μπορεί να εμφανίσει έκτοπη κύηση.

Αυξημένο όμως κίνδυνο εμφάνισης έχετε εάν:

• Στο παρελθόν είχατε έκτοπη κύηση
• Υπάρχουν βλάβες στις σάλπιγγες. Τα κύρια αίτια για αυτές τις βλάβες είναι: Προηγηθέν χειρουργείο στις σάλπιγγες ή προηγηθείσα λοίμωξη στις σάλπιγγες.
• Επιτευχθεί εγκυμοσύνη ενώ έχετε σπείραμα εντός της μήτρας ή εάν είστε υπό αντισυλληπτική αγωγή με χάπι που περιέχει μόνο προγεστερόνη (mini pill).
• Επιτευχθεί εγκυμοσύνη μετά από εξωσωματική.
• Καπνίζετε.     

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Οι περισσότερες έκτοπες κυήσεις διαγιγνώσκονται μεταξύ 6ης και 10ης εβδομάδας. Μερικές φορές η διάγνωση επιτυγχάνεται γρήγορα. Παρόλα αυτά, στα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης μπορεί να χρειαστεί περισσότερο χρόνο (ίσως και πάνω από μια εβδομάδα) για να καταλήξουμε σε διάγνωση.

Η διάγνωση βασίζεται στα παρακάτω:

• Ιστορικό και κλινική εξέταση: Το λεπτομερές ιστορικό, η εξέταση της κοιλιάς και η αμφίχειρη εξέταση παρέχουν πολύτιμα στοιχεία για να καταλήξουμε σε σωστή διάγνωση.
• Τεστ κύησης: Είναι η πρώτη εξέταση που επιβεβαιώνει την ύπαρξη εγκυμοσύνης. Με αρνητικό τεστ κύησης είναι σχεδόν απίθανο να υπάρχει έκτοπη κύηση.
• Υπερηχογραφικός έλεγχος: Ο διακολπικός υπέρηχος μάς παρέχει τις περισσότερες πληροφορίες για την ύπαρξη, αλλά και την πιθανή θέση μιας έκτοπης κύησης. Παρόλα αυτά κατά τα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης μπορεί να μη δύναται να εντοπιστεί ο σάκος κύησης και να χρειαστεί επανάληψη του σκαναρίσματος σε κάποιες ημέρες.
• Αιματολογικές εξετάσεις: Εξετάζουμε τα επίπεδα της β-χοριακής γοναδοτροπίνης, μιας ορμόνης που αυξάνεται κατά την εγκυμοσύνη. Πιο συγκεκριμένα σε μια φυσιολογική κύηση, η β-χοριακή αυξάνεται κατά 63% σε διάστημα 48 ωρών, ενώ σε περίπτωση έκτοπης, συνήθως τα επίπεδα αυξάνονται λιγότερο ή παραμένουν σταθερά.
• Λαπαροσκόπηση: Σε περίπτωση που η διάγνωση είναι ασαφής, η επέμβαση αυτή μας δίνει απευθείας όραση εντός της κοιλιάς. Σε περίπτωση επιβεβαίωσης προχωρούμε απευθείας και στην θεραπεία.

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές σε περίπτωση σαλπιγγικής έκτοπης κύησης;

Επειδή μια έκτοπη κύηση δεν μπορεί να καταλήξει σε γέννηση του ζώντος εμβρύου, όλες οι πιθανές επιλογές θα τερματίσουν την εγκυμοσύνη με σκοπό να μειώσουν τον κίνδυνο για τη δική σας υγεία.

Οι πιθανές αυτές επιλογές εξαρτώνται από τα παρακάτω:

• Πόσων εβδομάδων είστε
• Τα  συμπτώματα και την κλινική σας κατάσταση
• Τα αποτελέσματα του υπερηχογραφικού ελέγχου
• Τα επίπεδα της β-χοριακής γοναδοτροπίνης
• Την κατάσταση της γονιμότητάς σας
• Τη γενική κατάσταση της υγείας σας
• Την προσωπική σας επιλογή, λαμβάνοντας υπόψιν τα σχέδια για μελλοντική εγκυμοσύνη

Οι επιλογές είναι οι παρακάτω:

Φαρμακευτική αγωγή

Υπό συγκεκριμένες συνθήκες μια σαλπιγγική έκτοπη κύηση μπορεί να αντιμετωπισθεί με τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής χωρίς να απαιτηθεί η αφαίρεση της σάλπιγγας. Το φάρμακο που χρησιμοποιείται είναι η μεθοτρεξάτη και χορηγείται ενδομυϊκά. Δρα αποτρέποντας την ανάπτυξη της έκτοπης κύησης, η οποία σταδιακά φθίνει και εξαφανίζεται.

Στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτείται μόνο μία δόση της αγωγής. Παρόλα αυτά, 15 στις 100 γυναίκες (15%) θα χρειαστούν και μια δεύτερη δόση μεθοτρεξάτης.

Εάν η εγκυμοσύνη είναι πέρα από τα πολύ αρχικά της στάδια ή εάν η β-χοριακή γοναδοτροπίνη είναι πολύ υψηλή, η πιθανότητα να αποδώσει η θεραπεία είναι μικρή.

Περίπου 7 στις 100 γυναίκες (7%) θα χρειαστούν χειρουργική επέμβαση παρά τη λήψη αγωγής.

Αρκετές γυναίκες νιώθουν ήπιο πόνο τις πρώτες ημέρες μετά τη λήψη μεθοτρεξάτης, ο οποίος συνήθως υποχωρεί απλά με τη λήψη παρακεταμόλης. Παρόλο που είναι γνωστό ότι η μακροχρόνια χρήση μεθοτρεξάτης για άλλες παθήσεις μπορεί να έχει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, στην περίπτωση της έκτοπης κύησης όπου χορηγούνται μια ή δύο ενδομυϊκές ενέσεις, αυτό είναι πολύ σπάνιο.

Μετά τη χορήγησή της ίσως χρειαστεί η παραμονή στο νοσοκομείο για μια ημέρα και χρειάζεται στενή παρακολούθηση για τις επόμενες ημέρες, έως ότου η β-χοριακή γοναδοτροπίνη επιστρέψει σε φυσιολογικά επίπεδα. Επιπλέον σε περίπτωση έντονων συμπτωμάτων θα πρέπει να επιστρέψετε άμεσα για επανεξέταση.

Επίσης συστήνεται αποφυγή εγκυμοσύνης για τους επόμενους 3 μήνες μετά την ενδομυϊκή ένεση.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Αυτή μπορεί να είναι:

• Λαπαροσκόπηση:  Αποτελεί την πρώτη επιλογή για την αντιμετώπιση της σαλπιγγικής έκτοπης κύησης. Εκτελείται μέσω πολύ μικρών τομών στο δέρμα, απαιτείται μόνο μία ημέρα παραμονής στην κλινική και μπορείτε σύντομα να επιστρέψετε στις καθημερινές σας δραστηριότητες. Για περισσότερες πληροφορίες διαβάστε ΕΔΩ
• Λαπαροτομία (ανοιχτό χειρουργείο): Εκτελείται μεγαλύτερη τομή και πραγματοποιείται μόνο σε περίπτωση σοβαρής εσωτερικής αιμορραγίας με σκοπό την άμεση σταθεροποίηση της κατάστασης της ασθενούς. Χρειάζεται παραμονή στην κλινική για 2 με 3 ημέρες.

Σκοπός του χειρουργείου είναι η αφαίρεση της έκτοπης κύησης. Το ακριβές πλάνο της επέμβασης εξαρτάται από τα ευρήματα κατά τη διενέργεια της λαπαροσκόπησης, αλλά και τα δικά σας πλάνα για μια ενδεχόμενη επόμενη κύηση.

Για να έχετε τις περισσότερες πιθανότητες για μελλοντική κύηση, αλλά και για να μειωθεί η πιθανότητα για επανεμφάνιση έκτοπης κύησης, συνήθως προτείνεται αφαίρεση τη σάλπιγγας που φέρει την έκτοπη κύηση (σαλπιγγεκτομή).

Εάν έχετε ήδη μόνο μία σάλπιγγα ή η άλλη δε φαίνεται να είναι υγειής, οι πιθανότητες για μελλοντική εγκυμοσύνη έχουν ήδη επηρεαστεί. Υπό αυτές τις συνθήκες ενδέχεται να προταθεί και ένα άλλο είδος επέμβασης, γνωστής ως σαλπιγγοτομή, που έχει ως σκοπό την αφαίρεση της έκτοπης χωρίς την εκτομή της σάλπιγγας. Αυτή η επιλογή έχει μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση έκτοπης κύησης στο μέλλον, αλλά σας δίνει πιθανότητες να επιτευχθεί εγκυμοσύνη χωρίς να είναι απαραίτητη η προσφυγή σε εξωσωματική (IVF).  Μετά από σαλπιγγοτομή συστήνεται παρακολούθηση των επιπέδων της β-χοριακής. Κάποιες γυναίκες μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω φαρμακευτική αγωγή ή ακόμα και νέα επέμβαση για την αφαίρεση της σάλπιγγας, εφόσον δεν έχει αφαιρεθεί πλήρως η έκτοπη, για το λόγο αυτό το ακριβές πλάνο που θα ακολουθηθεί συνήθως αποφασίζεται κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης και ανάλογα πάντα με τα εκάστοτε ευρήματα.

Ποιες είναι η θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση της μη σαλπιγγικής έκτοπης κύησης;

Η επιλογή της θεραπευτικής αντιμετώπισης μίας μη σαλπιγγικής κύησης εξαρτάται κυρίως από το σε ποιο σημείο  αυτή αναπτύσσεται καθώς και από τα επίπεδα της β-χοριακής γοναδοτροπίνης στο αίμα.

Οι θεραπευτικές επιλογές μπορεί να περιλαμβάνουν φαρμακευτική αντιμετώπιση με χορήγηση μεθοτρεξάτης ή χειρουργική επέμβαση.

Τι συμβαίνει σε περίπτωση επείγουσας κατάστασης;

Εάν η σαλπιγγική ή η μη σαλπιγγική κύηση υποστεί ρήξη, τότε επείγουσα χειρουργική επέμβαση απαιτείται ώστε να σταματήσει η εσωτερική αιμορραγία. Αυτή η επέμβαση είναι συχνά σωτήρια για τη ζωή της ασθενούς και πρέπει να εκτελεστεί άμεσα. Επιπλέον υπάρχει περίπτωση να απαιτηθεί μετάγγιση αίματος.

Πώς μπορεί να νιώθω μετά από μια έκτοπη κύηση;

Η επίπτωση μιας έκτοπης κύησης μπορεί να είναι πολύ σημαντική. Σημαίνει ότι πρέπει να διαχειριστείτε το τέλος της εγκυμοσύνης, την πιθανότητα επίπτωσης στη γονιμότητά σας στο μέλλον ή ακόμα να έχετε ήδη αντιμετωπίσει μια κατάσταση που θα μπορούσε να σας στοίχιζε και την ίδια σας τη ζωή.

Κάθε γυναίκα το αντιμετωπίζει με το δικό της τρόπο καθώς πρόκειται για καθαρά προσωπική εμπειρία. Το γεγονός αυτό δύναται να επηρεάσει τον σύντροφό σας καθώς και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειά σας.

Εάν δεν μπορείτε να διαχειριστείτε ικανοποιητικά το γεγονός αυτό, τότε προτείνεται να συμβουλευτείτε κάποιο ψυχολόγο-ψυχίατρο, ο οποίος θα σας βοηθήσει να το καταφέρετε.

Τεράστια σημασία έχει το γεγονός να συνειδητοποιήσετε ότι η εγκυμοσύνη υπό αυτές τις συνθήκες δεν υπήρχε περίπτωση να συνέχιζε χωρίς να έθετε σε κίνδυνο την ίδια σας τη ζωή.

Πολύ σημαντικό είναι να νιώσετε πρώτα έτοιμη ψυχολογικά και σωματικά, πριν επιχειρήσετε για μια νέα εγκυμοσύνη.    

Τι θα πρέπει να γνωρίζω σε περίπτωση που σκέφτομαι μια μελλοντική εγκυμοσύνη;

Οι πιθανότητες να έχετε μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη στο μέλλον είναι πολύ καλές. Ακόμα κι εάν έχετε μία μόνο σάλπιγγα, οι πιθανότητες σύλληψης είναι ελάχιστα μειωμένες.

Για τις περισσότερες γυναίκες μια έκτοπη κύηση είναι ένα “one-off” συμβάν στη ζωή τους. Παρόλα αυτά ο κίνδυνος που διατρέχετε να εμφανίσετε πάλι έκτοπη κύηση στο μέλλον είναι 7% σε σύγκριση με το 1.1% που έχουν οι γυναίκες που δεν είχαν έκτοπη ποτέ στη ζωή τους στο παρελθόν.

Σε ενδεχόμενο επόμενης κύησης συστήνεται υπερηχογραφικός έλεγχος σχετικά νωρίς (μεταξύ 6ης και 8ης εβδομάδας), ενώ σε περίπτωση που δεν επιθυμείτε εγκυμοσύνη στο μέλλον προτείνεται η χρήση ικανοποιητικής αντισύλληψης.