Ενδομητρίωση

Τι είναι η ενδομητρίωση;

Είναι η κατάσταση κατά την οποία ιστός παρόμοιος με αυτόν στο εσωτερικό της μήτρας (ενδομήτριο) αναπτύσσεται κάπου αλλού, συνήθως στην πύελο γύρω από τη μήτρα, τις ωοθήκες και τις σάλπιγγες. 

Είναι πολύ συχνή πάθηση που επηρεάζει 1 στις 10 γυναίκες. 

Είναι πιο πιθανό να εμφανίσετε ενδομητρίωση εάν η μητέρα ή η αδερφή σας έχει. 

Συνήθως αφορά γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

Μπορεί να είναι μια μακροχρόνια κατάσταση που ενδεχομένως να έχει σοβαρό αντίκτυπο στη γενική σας κατάσταση, την ψυχολογία και την καθημερινότητα σας.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα συνήθη συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν: 

 – Κοιλιακό πόνο (κάποιες φορές ο πόνος σχετίζεται με το έντερο, την ουροδόχο κύστη, χαμηλά τη μέση ή το άνω μέρος των μηρών)

– Ακανόνιστες ή βαριές περιόδους

– Πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή

– Προβλήματα γονιμότητας

– Γενική καταβολή δυνάμεων

Κάποιες γυναίκες με ενδομητρίωση μπορεί να μην εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα.

Ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται με συγκεκριμένο μοτίβο και να χειροτερεύει πριν ή κατά τη διάρκεια της περιόδου. Κάποιες γυναίκες νιώθουν μόνιμο πόνο, ενώ κάποιες άλλες κατά περιόδους. Η κατάσταση δύναται να βελτιωθεί κατά την εγκυμοσύνη και μερικές φορές ενδεχομένως να υποχωρήσει χωρίς καμία θεραπεία.

Ποια είναι τα αίτια της ενδομητρίωσης;

Τα ακριβή αίτια δεν είναι γνωστά, αλλά είναι άμεσα σχετιζόμενα με κάποιες ορμόνες. Αυτό σημαίνει ότι όπως το ενδομήτριο ανταποκρίνεται στις ορμονικές αλλαγές που έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση της περιόδου, έτσι κι ο παρόμοιος με το ενδομήτριο ιστός που βρίσκεται εκτός μήτρας, επίσης αιμορραγεί. Αυτή αιμορραγία μπορεί να προκαλέσει πόνο, φλεγμονή, δημιουργία ουλώδους ιστού και ενδεχομένως βλάβες σε κάποια όργανα.

Η ενδομητρίωση μπορεί να εμφανιστεί:

• Στις ωοθήκες, όπου μπορεί να σχηματίσει κύστες (γνωστές ως ενδομητριώματα ή σοκολατοειδείς κύστες)
• Στο περιτόναιο (μεμβράνη που καλύπτει την εσωτερική επιφάνεια της κοιλιάς)
• Στις σάλπιγγες (πάνω ή και εντός)
• Στην επιφάνεια της μήτρας
• Στην περιοχή μεταξύ του κόλπου και του ορθού (nodules)

Ενδομητρίωση επίσης μπορεί να εμφανιστεί εντός του μυϊκού τοιχώματος της μήτρας, κατάσταση γνωστή ως αδενομύωση. Επιπλέον δύναται να εμφανιστεί και σε άλλα μέρη του σώματος, αλλά αυτό είναι σπάνιο. 

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η ενδομητρίωση είναι μια κατάσταση που είναι δύσκολο να διαγνωστεί. Αυτό συμβαίνει επειδή:

• Τα συμπτώματα ποικίλουν πάρα πολύ.
• Τα συμπτώματα είναι πολύ συνηθισμένα και κοινά με άλλες καταστάσεις όπως π.χ. το ευερέθιστο έντερο και η πυελική φλεγμονή. 
• Η κάθε γυναίκα εμφανίζει διαφορετικά συμπτώματα.
• Μερικές γυναίκες δεν έχουν καθόλου συμπτώματα.

Οι εξετάσεις που ενδεχομένως να βοηθήσουν στη διάγνωση περιλαμβάνουν:

• Διακολπικό υπερηχογραφικό έλεγχο (TV USS). Με τον τρόπο αυτό μπορούν να ελεγχθούν η μήτρα και οι ωοθήκες (κατά πόσον υπάρχει «σοκολατοειδής κύστη ή ενδομητρίωση μεταξύ κόλπου και ορθού).
• Μαγνητική τομογραφία (MRI), με σκοπό να συγκεντρώσουμε περισσότερες πληροφορίες για την έκταση της πάθησης 
• Διαγνωστική λαπαροσκόπηση. Αποτελεί το μοναδικό τρόπο να καταλήξουμε σε οριστική διάγνωση. Διενεργείτε υπό γενική αναισθησία, όπου από μικρές οπές εισάγουμε εντός της κοιλιάς μία κάμερα και ειδικά εργαλεία και επιβεβαιώνουμε τη διάγνωση, είτε με απευθείας όραση των αλλοιώσεων, είτε με λήψη βιοψίας. Κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης ενδέχεται να πραγματοποιηθεί και θεραπεία, όπως π.χ. αφαίρεση ωοθηκικών κύστεων ή περιοχών με ενδομητριωσικές αλλοιώσεις καθώς και πραγματοποίηση συμφυσιόλυσης. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να αποφευχθεί μια δεύτερη επέμβαση, αλλά μερικές φορές, αναλόγως κυρίως με την έκταση της ενδομητρίωσης, αυτό μπορεί να είναι αναπόφευκτο. Περισσότερες πληροφορίες για τη λαπαροσκόπηση ΕΔΩ

Ποιες είναι οι θεραπευτικές μου επιλογές;

Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν τα παρακάτω:

• Αναλγησία

Ανάλογα με την περίπτωση απλά αναλγητικά μπορεί να επαρκούν, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις συνδυασμός διαφορετικών ειδών αναλγησίας μπορεί να είναι απαραίτητη.

• Ορμονική θεραπεία

Αυτή η θεραπεία μειώνει ή αναστέλλει την ωοθυλακιορρηξία και για αυτόν τον λόγο προκαλεί συρρίκνωση της ενδομητρίωσης, μέσω της ελάττωσης της ορμονικής διέγερσης. 

Μερικές από τις επιλογές αυτές δρουν ως αντισυλληπτικά και μειώνουν την πιθανότητα εγκυμοσύνης, όπως:

Αντισυλληπτικά δισκία (συνδυασμός οιστρογόνων-προγεσταγόνων): Τα οποία χορηγούνται συνεχόμενα χωρίς το συνηθισμένο pill-free break. Με τον τρόπο αυτό αναστέλλεται η ωοθυλακιορρηξία και είτε διακόπτεται τελείως η περίοδος είτε υπάρχει μικρότερη αιμορραγία και είναι λιγότερο επώδυνη.

Mirena: Πρόκειται για ενδομήτρια συσκευή που συνήθως μειώνει τον πόνο καθώς και την αιμορραγία κατά τις περιόδους.

Υπάρχουν και άλλου είδους ορμονικές θεραπείες χωρίς αντισυλληπτική δράση, όπως:

Προγεσταγόνα με τη μορφή δισκίων

GnRH ανάλογα: Είναι πολύ αποτελεσματικά αλλά δύναται να προκαλέσουν συμπτώματα εμμηνόπαυσης, όπως εξάψεις ενώ επιπλέον μειώνουν την οστική πυκνότητα. Για να μειωθούν αυτές οι ανεπιθύμητες ενέργειες συνήθως χορηγείται “add-back” θεραπεία με τη μορφή ορμονικής υποκατάςτασης (HRT).

• Χειρουργική επέμβαση

Κατά την χειρουργική επέμβαση καταστρέφονται ή αφαιρούνται περιοχές με ενδομητρίωση. Το εάν θα προταθεί το χειρουργείο ως λύση, εξαρτάται από το πού εντοπίζεται, αλλά και από τη βαθμό της ενδομητρίωσης. 

Η θεραπεία δύναται να πραγματοποιηθεί κατά τη στιγμή της διάγνωσης (διαγνωστική λαπαροσκόπηση) ή και αργότερα σε δεύτερο χρόνο. 

Ο βαθμός της επιτυχίας ποικίλει ανάλογα με την κάθε περίπτωση και ενδεχομένως να χρειαστεί και περαιτέρω χειρουργείο.

Τα είδη των επεμβάσεως περιλαμβάνουν:

Λαπαροσκόπηση: Όπου οι εστίες ενδομητρίωσης καταστρέφονται ή αφαιρούνται

Λαπαροτομία: Για τις πολύπλοκες περιπτώσεις. Πρόκειται για μεγάλη επέμβαση που πραγματοποιείται με τομή στην κοιλιά με σκοπό να αφαιρεθούν οι περιοχές που έχουν επηρεαστεί από την ενδομητρίωση. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αφαίρεση κύστεων έως και υστερεκτομή μετά των εξαρτημάτων όταν δεν υπάρχει επιθυμία για εγκυμοσύνη από τη γυναίκα. 

Σε ορισμένες περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία η συνεργασία και με άλλες ειδικότητες, όπως π.χ. με Γενικούς Χειρουργούς με σκοπό την αφαίρεση τμήματος εντέρου που έχει επηρεαστεί.

• Θεραπεία υπογονιμότητας

Ορισμένες γυναίκες με ενδομητρίωση ενδέχεται να αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας. Η ορμονική θεραπεία δεν συστήνεται σε γυναίκες που προσπαθούν να συλλάβουν και η χειρουργική επέμβαση είναι η καταλληλότερη προσέγγιση. 

• Άλλες επιλογές

Μερικές γυναίκες μπορεί να βοηθηθούν  όσον αφορά τα συμπτώματα από τα παρακάτω:

Σωματική άσκηση 

Αποκλεισμό από τη διατροφή συγκεκριμένων τροφών όπως: γαλακτοκομικά προϊόντα ή προϊόντα σίτου.

Ψυχολογική υποστήριξη από ειδικούς θεραπευτές.

Για επιπλέον πληροφορίες σχετικά με την ενδομητρίωση διαβάστε ΕΔΩ