Ουρογυναικολογία


Μετά από κατάλληλη εκπαίδευση στο τμήμα Oυρογυναικολογίας του St. James’ University Hospital του Leeds, παρέχουμε υπηρεσίες πλήρους κάλυψης ουρογυναικολογικών παθήσεων συμπεριλαμβανομένων της ακράτειας ούρων και της πρόπτωσης ουρογεννητικών οργάνων της γυναίκας, σύμφωνα πάντα με τις διεθνείς οδηγίες του Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG) καθώς και του National Institute for Health Care Excellence (NICE).
Ακράτεια Ούρων
Ακράτεια ούρων είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για οποιαδήποτε ακούσια απώλεια ούρων. Δεν είναι νόσος αλλά σύμπτωμα. Είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο και δύναται να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής μιας γυναίκας. Το ιατρείο μας παρέχει όλες τις θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση της ακράτειας, όπως αυτές περιγράφονται παρακάτω, σύμφωνα πάντα με το National Institute for Health Care Excellence (NICE) του Ην. Βασιλείου. Για τη σωστή αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων είναι πολύ σημαντικό πρώτα να γίνει σωστή διαγνωστική προσέγγιση. Αυτό περιλαμβάνει τη λεπτομερή λήψη ιστορικού, τη χρήση bladder diary και τη διεξαγωγή εργαστηριακών εξετάσεων, από πολύ απλές όπως η γενική ούρων, για να αποκλειστεί μια πιθανή ουρολοίμωξη που δύναται να μιμηθεί τα συμπτώματα αυτά, μέχρι ουροδυναμικοί έλεγχοι, ιδιαιτέρως πριν από την απόφαση για χειρουργική παρέμβαση.
Υπάρχουν τέσσερα είδη ακράτειας ούρων τα οποία αναλύονται παρακάτω.
Ακράτεια από προσπάθεια (Stress Incontinence-SI):
Αποτελεί το συχνότερο είδος ακράτειας. Είναι η κατάσταση κατά την οποία παρατηρείται απώλεια ούρων μετά από προσπάθεια και πιο συγκεκριμένα λόγω αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης, όπως π.χ. μετά από φτέρνισμα ή γέλιο, κατά την άσκηση και ιδιαίτερα μετά από άρση βάρους ή μετά από προσπάθεια να σηκωθούμε από καθεστηκυία θέση. Ο βασικός λόγος που συμβαίνει αυτό είναι η ανεπάρκεια των στηρικτικών μηχανισμών της ουρήθρας. Παράγοντες που δύναται να επιδεινώσουν την κατάσταση αυτή στη γυναίκα είναι: ο αριθμός κολπικών τοκετών (που μπορεί να προκαλέσουν χαλάρωση του πυελικού εδάφους), η εμμηνόπαυση (που λόγω έλλειψης οιστρογόνων ο κόλπος χάνει την ελαστικότητα του, επηρεάζοντας έτσι και τη στήριξη της ουρήθρας) και η παχυσαρκία.
Θεραπεία: Αρχικά, πάντα προτείνουμε ασκήσεις ενίσχυσης των μυών του πυελικού εδάφους. Για να γίνουν ορατά τα πρώτα αποτελέσματα απαιτούνται περίπου 3 μήνες. Ο βασικότερος όμως και αποτελεσματικότερος τρόπος αντιμετώπισης αυτού του είδους της ακράτειας είναι επεμβατικός και πιο συγκεκριμένα είναι η τοποθέτηση συνθετικής ταινίας ακράτειας χωρίς τάση (Tension free Vaginal Tape-TVT) (κατασκευασμένη από type 1 macroporous polypropylene). Σε μια γυναίκα με φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) το ποσοστό επιτυχίας της επέμβασης αυτής είναι πολύ υψηλό και αγγίζει το 80-90%. Επιπλέον, υπάρχει και η δυνατότητα χρήσης φαρμακευτικής αγωγής (Duloxetine) με πολύ περιορισμένη αποτελεσματικότητα, αρκετές ανεπιθύμητες ενέργειες και γι’ αυτό συστήνεται κυρίως σε ασθενείς που λόγω υποκείμενων νοσημάτων δε δύνανται να υποβληθούν σε χειρουργική παρέμβαση.
Ακράτεια επιτακτικού τύπου (Urge Incontinence-UI)
Είναι η κατάσταση κατά την οποία οι γυναίκες έχουν συχνά επείγουσα επιθυμία για ούρηση που δεν αναβάλλεται χωρίς η κύστη να είναι γεμάτη. Συχνά, συνοδεύεται και με απώλεια ούρων μέχρι να φτάσουνε στην τουαλέτα. Αυτό οφείλεται σε ακούσιες συσπάσεις της ουροδόχου κύστης και ονομάζεται υπερδραστήρια κύστη (Overactive Bladder-ΟΑΒ). Όταν δε συνοδεύεται από απώλεια ούρων ονομάζεται Dry Overactive Bladder.
Θεραπεία: Η πρώτη γραμμή θεραπείας περιλαμβάνει lifestyle changes, όπως μείωση κατανάλωση καφεΐνης, νορμαλοποίηση της ημερήσιας ποσότητας ύδατος και σε περιπτώσεις υψηλού BMI, προσπάθεια απώλεια σωματικού βάρους. Το αμέσως επόμενο βήμα είναι η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής που κυρίως περιλαμβάνει μια κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται αντιχολινεργικά. Για να φανούν τα πρώτα αποτελέσματα της θεραπείας αυτής χρειάζονται περίπου 4 εβδομάδες, οπότε ορίζεται και η επανεξέταση της ασθενούς. Κάποιες από τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι η ξηροστομία και η δυσκοιλιότητα. Σε περίπτωση που το προεξάρχον σύμπτωμα είναι η νυκτουρία, τότε ως θεραπεία δύναται να χρησιμοποιηθεί η Δεσμοπρεσσίνη. Σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση με ατροφία κόλπου, βελτίωση συμπτωματων επιφέρει και η χρήση οιστρογόνων κολπικά. Αν η θεραπεία με διαφόρων ειδών αντιχολινεργικά αποτύχει, τότε συστήνεται η χρήση ενός άλλου φαρμάκου που ονομάζεται Mirabegron (β3 – αδρενεργικός αγωνιστής). Αν και αυτό αποτύχει τότε καταφεύγουμε σε μια μικροεπέμβαση που ονομάζεται Botox ουροδόχου κύστης. Κατά τη διαδικασία αυτή ενίεται μια ποσότητα Botulinum toxin type Α στο τοίχωμα της ουροδόχου κύστης υπό αναισθησία. Τα αποτελέσματα της μεθόδου αυτής διαρκούν περίπου για 6 μήνες, έπειτα χρειάζεται επανάληψη (όπως ακριβώς συμβαίνει και με το Botox προσώπου). Άλλη μια μέθοδος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι η διαδερμική διέγερση του οπίσθιου κνημιαίου νεύρου, όπου γίνεται απόπειρα να τροποποιηθεί η λειτουργία των νεύρων της κύστης με τη διοχέτευση ρεύματος στο οπίσθιο κνημιαίο νεύρο. Τέλος, σε περίπτωση που όλα τα παραπάνω αποτύχουν να φέρουν τα επιθυμητα αποτελέσματα τότε υπάρχουν χειρουργικές επεμβάσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν (Augmentation cystoplasty, Urinary diversion) με πολύ μεγάλο όμως ποσοστό επιπλοκών και αναγκαία παρακολούθηση εφόρου ζωής.
Ακράτεια ανάμεικτου τύπου (Mixed Incontinence)
Η κατάσταση αυτή αποτελεί ένα συνδυασμό των παραπάνω δύο ειδών ακράτειας. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να διακρίνουμε ποιο είναι το προεξάρχων σύμπτωμα και να ξεκινήσουμε την ανάλογη θεραπεία.
Ακράτεια από υπερπλήρωση (Overflow Incontinence)
Είναι κατάσταση κατά την οποία η απώλεια ούρων συμβαίνει όταν η ποσότητα μέσα στην ουροδόχο κύστη ξεπεράσει κατά πολύ το όριο στο οποίο συνήθως αδειάζουμε την κύστη. Αυτό συμβαίνει διότι η πίεση εντός της κύστης ξεπερνά την αντίσταση του σφιγκτήρα και παρατηρείται απώλεια. Κάποια από τα πιο συνήθη αίτια είναι ανεύρεση μάζας στην περιοχή της πυέλου καθώς και νευρολογικές βλάβες που μπορεί να προκαλούνται από διάφορες νόσους όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, ν.Parkinson, πολλαπλή σκλήρυνση κτλ. Στις περιπτώσεις αυτές θεραπεύουμε τις υποκείμενες νόσους.
Πρόπτωση
Με τον όρο πρόπτωση πυελικών οργάνων εννοούμε την κάθοδο της μήτρας, της ουροδόχου κύστης ή του ορθού διαμέσου του κολπικού τοιχώματος. Αναλόγως με το όργανο που προβάλλει έχουμε τα εξής είδη πρόπτωσης:
- Πρόπτωση μήτρας: Κάθοδος του τραχήλου ή και της μήτρας εντός του κόλπου ή ακόμα και εκτός αυτού.
- Κυστεοκήλη: Πρόπτωση ουροδόχου κύστης διαμέσου του πρόσθιου κολπικού τοιχώματος.
- Ορθοκήλη: Πρόπτωση του εντέρου διαμέσου του οπισθίου κολπικού τοιχώματος.
- Πρόπτωση κολπικού κολοβώματος: Προβολή του θόλου του κόλπου σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή.
Συμπτώματα
Το πιο κοινό σύμπτωμα είναι το αίσθημα βάρους ή πίεσης στην περιοχή του κόλπου. Έπειτα, ανάλογα με το είδος της πρόπτωσης έχουμε και τα αντίστοιχα συμπτώματα. Στην περίπτωση της κυστεοκήλης δύναται να εμφανιστεί συχνουρία και ενίοτε ακράτεια ούρων, ενώ στην περίπτωση της ορθοκήλης, δυσκοιλιότητα. Σε καταστάσεις έντονης πρόπτωσης μήτρας μπορεί ακόμα να εμφανιστεί και έλκος με αιμορραγία και κίνδυνο λοιμώξεως κυρίως λόγω τριβής και ξηρότητας του προβαλλόμενου βλεννογόνου.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Κομβικό προδιαθεσικό παράγοντα για τις καταστάσεις αυτές αποτελεί ο αριθμός των κολπικών τοκετών που έχει μια γυναίκα και ιδιαίτερα αν αυτοί ήταν τραυματικοί προκαλώντας χαλάρωση του πυελικού εδάφους. Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η παχυσαρκία, η κληρονομικότητα και οι καταστάσεις που προκαλούν αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, όπως επίμονος έντονος βήχας και έντονη σωματική άσκηση.

Διάγνωση
Βασίζεται στην κλινική εξέταση, ενώ η σταδιοποίηση, σύμφωνα με το Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG), πραγματοποιείται με τη χρήση του Pelvic Organ Prolapse Quantification exam (POP-Q) όπως φαίνεται παρακάτω:
Bladder Pain Syndrome
Ως Bladder Pain Syndrome, σύμφωνα με την American Urological Association, ορίζεται η δυσάρεστη αίσθηση (πόνος, αίσθημα πίεσης, δυσφορία) που σχετίζεται με την ουροδόχο κύστη και συνδυάζεται με συμπτώματα του ουροποιητικού συστήματος, διάρκειας άνω των 6 εβδομάδων με απουσία ουρολοίμωξης ή οποιασδήποτε άλλης ανιχνεύσιμης αιτιολογίας.
Είναι μια κατάσταση που μπορεί να μειώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής της γυναίκας επηρεάζοντας αρνητικά το αίσθημα αυτοεκτίμησης και τη σεξουαλική της ζωή.
Διάγνωση
Είναι αρκετά δύσκολο να καταλήξουμε στη διάγνωση, διότι ουσιαστικά αυτή στηρίζεται στον αποκλεισμό άλλων καταστάσεων που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα από το ουροποιητικό ή γενικότερα τη γυναικεία πύελο. Μερικές από αυτές είναι: Η ουρολοίμωξη, η πυελική φλεγμονή, η Υπερδραστήρια Κύστη, οι λίθοι του ουροποιητικού, η κυστεοκήλη, η ενδομητρίωση ή ακόμα και η ύπαρξη κακοήθειας.
Η λεπτομερής λήψη ιστορικού και η χρήση του bladder diary είναι τα πρώτα βασικά βήματα. Ακολουθεί η γενική και η καλλιέργεια ούρων, με σκοπό να αποκλειστεί η ουρολοίμωξη. Αν δεν ανευρεθεί κάποιο αίτιο και τα συμπτώματα επιμένουν, τότε προχωρούμε στην επόμενη εξέταση που είναι η κυστεοσκόπηση με ή χωρίς λήψη βιοψιών.