Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS)

Τι είναι το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS);

Είναι μια κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει την περιόδο, τις ορμόνες, τη γονιμότητα και κάποια χαρακτηριστικά της εξωτερικής εμφάνισης. Επίσης μπορεί να επηρεάσει την υγεία μακροπρόθεσμα. Αφορά ένα σημαντικό τμήμα των γυναικών, με ποσοστό που εμφανίζει μεγάλη διακύμανση από 2 έως 26% ανά περιοχή.

Τι είναι οι πολυκυστικές ωοθήκες;

Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι ελαφρώς πιο διογκωμένες από τις φυσιολογικές και έχουν διπλάσιο αριθμό ωοθυλακίων (χώροι γεμάτοι με υγρό εντός των ωοθηκών που απελευθερώνουν το ωάριο κατά τις γόνιμες ημέρες του κύκλου).

Έχοντας πολυκυστικές ωοθήκες στον υπερηχογραφικό έλεγχο δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε και το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS).

Ποια είναι τα συμπτώματα του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS);

Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

Ακανόνιστες περιόδους ή και καθόλου
Αύξηση της τριχοφυΐας στο πρόσωπο ή το σώμα
Απώλεια τριχών του τριχωτού της κεφαλής
Αυξημένο σωματικό βάρος (σχετικά γρήγορη αύξηση βάρους ή δυσκολία στην απώλεια βάρους)
Ακμή, λιπαρό δέρμα
Δυσκολία στην τεκνοποίηση

Επιπλέον κατάθλιψη και ψυχολογικά προβλήματα μπορεί να σχετίζονται με το PCOS.

Τα συμπτώματα ποικίλουν από γυναίκα σε γυναίκα. Κάποιες έχουν πολύ ήπια, ενώ άλλες επηρεάζονται πιο σοβαρά εμφανίζοντας ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων.

Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS);

Το ακριβή αίτια δεν είναι ακόμα πλήρως γνωστά, φαίνεται όμως υπάρχει κάποια κληρονομικότητα. Όταν υπάρχουν συγγενείς (μητέρα, θείες, αδερφές) με PCOS υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανιστεί.

Τα συμπτώματα προκαλούνται από τα παθολογικά επίπεδα συγκεκριμένων ορμονών, όπως:

Η Ινσουλίνη, η οποία είναι μία ορμόνη που ρυθμίζει το επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Όταν υπάρχει PCOS, το σώμα δεν ανταποκρίνεται φυσιολογικά στην ινσουλίνη (φαινόμενο γνωστό ως αντίσταση στην ινσουλίνη), έτσι τα επίπεδα γλυκόζης είναι υψηλότερα των φυσιολογικών. Ο οργανισμός προσπαθώντας να αντιρροπήσει τα υψηλά αυτά επίπεδα παράγει ακόμα περισσότερη ινσουλίνη. Τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης είναι αυτά που μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση σωματικού βάρους, ακανόνιστες περιόδους, προβλήματα γονιμότητας και υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης.
Η Τεστοστερόνη, η οποία είναι μια ορμόνη που παράγεται σε μικρές ποσότητες από τις ωοθήκες σε όλες τις γυναίκες. Αυτές που έχουν PCOS έχουν ελαφρώς υψηλότερα επίπεδα από το κανονικό και αυτό σχετίζεται με την αύξηση τριχοφυΐας, την εμφάνιση ακμής και την απώλεια τριχών από το τριχωτό της κεφαλής.

Πώς γίνεται η διάγνωση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS);

Το να έχει μια γυναίκα πολυκυστικές ωοθήκες (υπερηχογραφικά) δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχει το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS).

Γυναίκες με PCOS συχνά εμφανίζουν συμπτώματα που άλλοτε είναι έντονα και άλλοτε υποχωρούν, ειδικότερα όταν το σωματικό τους βάρος έχει διακυμάνσεις.

Η διάγνωση του συνδρόμου γίνεται όταν μια γυναίκα εμφανίζει οποιαδήποτε δύο από τα παρακάτω κριτήρια:

Ακανόνιστες περιόδους, λιγότερα συχνές ή ακόμα και καθόλου
Αύξηση τριχοφυΐας σε πρόσωπο/σώμα ή ακμή ή αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα
Εικόνα πολυκυστικών ωοθηκών στον υπέρηχο

Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS) στην υγεία μου μακροπρόθεσμα;

Εάν έχετε το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS), έχετε αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσετε μακροπρόθεσμα κάτι από τα παρακάτω:

Αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτη

Το 10-20% των γυναικών με PCOS θα εμφανίσει διαβήτη σε κάποια φάση της ζωής του. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται περισσότερο όταν:

Η ηλικία είναι άνω των 40 ετών
Υπάρχουν συγγενείς με διαβήτη
Υπάρχει ιστορικό με διαβήτη κύησης
Υπάρχει παχυσαρκία (BMI>30)

Υπέρταση

Γυναίκες με PCOS συνήθως έχουν υψηλή πίεση, η οποία το πιθανότερο είναι να σχετίζεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη και το αυξημένο σωματικό βάρος, πάρα με ίδιο το σύνδρομο αυτό καθεαυτό.

Καρκίνο του ενδομητρίου

Εάν έχετε λιγότερες από τρεις περιόδους ανά έτος, το ενδομήτριο μπορεί να παρουσιάζει παθολογική πάχυνση και ίσως οδηγήσει σε εμφάνιση καρκίνου σε ένα μικρό αριθμό γυναικών.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να προστατευθεί το ενδομήτριο χρησιμοποιώντας προγεσταγόνα. Αυτοί περιλαμβάνουν: πενταήμερη θεραπεία με δισκία προγεσταγόνων ή τη χρήση αντισυλληπτικών δισκίων ή την τοποθέτηση ενδομήτριας συσκευής με προγεσταγόνο (Mirena). Οι επιλογές εξαρτώνται από το αν υπάρχει επιθυμία για τεκνοποίηση κατά το διάστημα αυτό.

Το PCOS δεν αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο μαστού ή ωοθηκών.

Κατάθλιψη και αλλαγές στη διάθεση

Υπνική άπνοια

Η οποία μπορεί να οδηγήσει σε υπνηλία και κούραση κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Τι μπορώ να κάνω για να μειώσω τις πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία μου;

Βελτίωση του τρόπου ζωής

-Να τρώτε υγιεινά και ισορροπημένα: Η διατροφή σας να περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης (όπως ψωμί & δημητριακά ολικής άλεσης, καστανό ρύζι και ζυμαρικά ολικής άλεσης), άπαχο κρέας, ψάρι και κοτόπουλο. Πρέπει επίσης να μειώσετε την ποσότητα της ζάχαρης, του αλατιού και της καφεΐνης που καταναλώνετε. Επιπλέον, δεν πρέπει να γίνεται κατανάλωση αλκοόλ άνω των 14 μονάδων ανά εβδομάδα.

-Να έχετε τακτικά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας με ιδιαίτερη έμφαση στο πρωινό.

-Να ασκείστε τακτικά (30 λεπτά τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα).

Σκοπό σας είναι να πετύχετε και να διατηρήσετε το δείκτη μάζας σώματος (BMI) σε επίπεδα μεταξύ 19 και 25. Για να υπολογίσετε BMI σας, ακολουθήστε το παρακάτω link: https://charalampidis.com/bmi-calculator/

Να υποβάλλεστε σε τακτικούς ελέγχους (check-ups)

Εάν έχετε διαγνωστεί με PCOS πρέπει να παρακολουθείτε πιθανές πρόωρες εκδηλώσεις από τις παρακάτω καταστάσεις:

–Διαβήτη: Γυναίκες με PCOS και ηλικία άνω των 40 ετών πρέπει να ελέγχουν τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη μια φορά ετησίως. Εάν το BMI είναι άνω του 30 ή υπάρχει οικογενειακό ιστορικό διαβήτη, ενδεχομένως να ξεκινήσετε την παρακολούθηση πριν από την ηλικία των 40 ετών.

–Καρκίνο ενδομητρίου: Εάν δεν έχετε περίοδο για μεγάλα χρονικά διαστήματα (άνω του τριμήνου) ή έχετε ακανόνιστες αιμορραγίες συνιστάται υπερηχογραφικός έλεγχος και ενδεχομένως περαιτέρω εξετάσεις και θεραπεία.

–Υπέρταση: Συχνός έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και έλεγχος της χοληστερόλης.

Υπάρχει θεραπεία;

Δεν υπάρχει θεραπεία για το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών. Η φαρμακευτική αγωγή στοχεύει στο να ελέγξει τα συμπτώματα και τις επιπτώσεις του συνδρόμου.

Σημαντικότατο ρόλο παίζουν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής (απώλεια βάρους και άσκηση). Αυτό από μόνο του δύναται να μετριάσει τα συμπτώματα και τα μακροπρόθεσμα προβλήματα που ενδέχεται να εμφανιστούν.